MET DYSLEXIE OP SCHOOL

In het verleden werd dyslexie vaak gezien als een tekortkoming die moest worden aangepakt. Zowel binnen de wetenschap als in het onderwijs lag de nadruk op het 'genezen' van dyslexie. Maar na tientallen jaren onderzoek is er nog steeds geen effectieve behandeling gevonden. In het onderwijs worden leerlingen met dyslexie vaak apart genomen voor speciale begeleiding, maar binnen de reguliere lessen blijven ze vaak achter.

Het huidige onderwijssysteem is vaak gericht op het wijzen van fouten en het benadrukken van zwakke punten, wat schadelijk kan zijn voor het zelfvertrouwen en de motivatie van dyslectische leerlingen. Dit kan leiden tot traumatische ervaringen op jonge leeftijd, waarbij leerlingen het gevoel krijgen dat ze niet goed genoeg zijn.

Het 'beeld-woord' dat ik noem, is een goed voorbeeld van hoe mensen met dyslexie hun sterke punten gebruiken om hun zwakke punten te compenseren. Multizintuigelijk leren, waarbij we niet alleen woorden, maar ook beelden, geluiden, bewegingen, en zelfs geuren en smaken gebruiken, kan erg effectief zijn bij het leren.

Hoewel lezen voor mensen met dyslexie nooit zo geautomatiseerd zal zijn als voor neurotypische mensen, kunnen deze alternatieve leermethoden het leerproces versnellen en effectiever maken. Het vergt meer inspanning, maar het resultaat is vaak beter dan wanneer we alleen maar woorden proberen te ontcijferen zonder 'dyslexie vertaling'. Ik vergelijk het vaak met het leren van Chinese karakters zonder vertaling: met een beeldvertaling gaat het veel makkelijker en blijft het beter hangen.

Ook op latere leeftijd kunnen we deze methoden toepassen, bijvoorbeeld bij het leren van een vreemde taal. Door Engelse films te kijken met ondertiteling bijvoorbeeld, waarbij we zowel luisteren als lezen, kunnen we ons begrip van de taal verbeteren. Hoewel schrijven misschien een uitdaging blijft, kunnen we zo wel onze luister- en begripsvaardigheden ontwikkelen.

De manier waarop we leren, zou niet alleen voor mensen met dyslexie moeten gelden, maar voor iedereen. Kijk maar naar landen waar alles wordt nagesynchroniseerd op tv, zoals Spanje, Duitsland en Frankrijk. Hier zijn mensen over het algemeen minder bedreven in het Engels, in tegenstelling tot landen waar Engels wordt gebruikt zonder nasynchronisatie. Met het internet en computerspellen is Engels leren nu toegankelijker dan ooit, wat de nieuwe generatie ten goede komt.

Ik kreeg eens de vraag van een Belgische onderwijzeres wat ze kon doen voor haar dyslectische leerlingen, omdat ze merkte dat traditionele lesmethoden niet werkten. Ik adviseerde haar om één keer per maand een Engelstalige film te laten zien, gevolgd door vragen over de inhoud van de film. Zo worden de leerlingen actief betrokken bij het leerproces en leren ze op een andere manier.

Het is hoog tijd om een andere aanpak te omarmen als het gaat om het onderwijzen van kinderen met dyslexie. Hoewel het ideaalbeeld van het onderwijs vanuit een neurodiversiteits perspectief sterk verschilt van de realiteit, waarin leraren vaak overbelast zijn en klassen te groot zijn om individuele aandacht te bieden, kunnen we wel kleine stappen zetten. Een belangrijke eerste stap is ervoor te zorgen dat leraren beter worden opgeleid om dyslexie te begrijpen en om leerlingen met dyslexie effectief te ondersteunen. In plaats van alleen de nadruk te leggen op fouten, zouden leraren moeten kijken naar wat er goed gaat en hoe dat verder ontwikkeld kan worden. Op die manier kunnen we een onderwijssysteem creëren dat inclusief is en waarin elk kind, ongeacht hun neurologische verschillen, de kans krijgt om te gedijen.

Nieuwste onderzoeken is kijken bij kinderen voor dat ze naar school gaan of hun hersenen anders oplichten met bepaalde taken dan kinderen zonder dyslexie. Kunnen we dit gebruiken om dyslexie te testen voor kinderen naar school gaan en speciale les te geven die bij ze aansluit.